Wat is TSH? Wat betekenen hoge en lage TSH?

Schildklierstimulerend hormoon (TSH) is een hormoon dat wordt aangemaakt door de hypofyse en een cruciale rol speelt bij de regulatie van de schildklier. De TSH-test meet de concentratie van dit hormoon in het bloed en geeft inzicht in hoe goed de schildklier functioneert. Afwijkende TSH-waarden kunnen wijzen op een overactieve of traag werkende schildklier, die beide aanzienlijke gevolgen voor de gezondheid kunnen hebben.

Een lage TSH-waarde wijst meestal op hyperthyreoïdie, een aandoening waarbij de schildklier overmatig veel schildklierhormoon produceert. Dit kan het gevolg zijn van aandoeningen zoals de ziekte van Graves, schildkliernoduli of een storing in de hypofyse die de TSH-productie vermindert.

Omgekeerd wijst een hoge TSH-waarde vaak op hypothyreoïdie, waarbij de schildklier traag werkt en niet voldoende schildklierhormoon produceert. Aandoeningen zoals de ziekte van Hashimoto kunnen deze reactie veroorzaken, waardoor de hypofyse meer TSH afgeeft in een poging de schildklier te stimuleren.

Wat is schildklierstimulerend hormoon (TSH)?

Thyroid Stimulating Hormone (TSH), ook wel bekend als thyrotropine, is een hormoon dat wordt afgescheiden door de hypofyse. De belangrijkste functie is het stimuleren van de schildklier tot de productie van twee essentiële hormonen: thyroxine (T4) en trijodothyronine (T3). Deze hormonen zijn essentieel voor het handhaven van de stofwisseling, die bepaalt hoe efficiënt het lichaam voedsel omzet in energie. Daarnaast spelen T3 en T4 een essentiële rol bij de hart- en zenuwfunctie, de hersenontwikkeling, de spiercontrole en de botgezondheid.

Wat is een TSH-test?

De TSH-test is een bloedtest die de hoeveelheid schildklierstimulerend hormoon (TSH) in het bloed meet. Deze test wordt vaak gebruikt om schildklieraandoeningen te diagnosticeren, zoals hyperthyreoïdie (overmatige hoeveelheid schildklierhormoon) of hypothyreoïdie (tekort aan schildklierhormoon). Hoewel de TSH-test effectief is bij het vaststellen van een schildklierfunctiestoornis, kan de onderliggende oorzaak van het probleem niet worden vastgesteld. Vaak zijn aanvullende diagnostische tests nodig om de specifieke aandoening van de schildklier te bepalen.

Wat zou TSH moeten zijn?

De normale waarden voor TSH kunnen enigszins variëren, afhankelijk van het laboratorium dat de test uitvoert. Een typische referentiewaarde voor gezonde personen ligt echter tussen 0,4 en 4,0 milli-eenheden per liter (mU/L). Voor mensen die een schildklierbehandeling ondergaan, ligt de streefwaarde meestal lager, namelijk tussen 0,5 en 3,0 mU/L.

Hieronder staan ​​de normale TSH-waardebereiken voor verschillende leeftijdsgroepen:

• Baby’s tot 5 dagen oud: 0,7 – 15,2 micro-eenheden per milliliter (IE/ml)
• Kinderen van 1 tot 6 jaar: 0,7 – 5,97 IE/ml
• Kinderen van 7 tot 11 jaar: 0,6 – 4,84 IE/ml
• Personen van 12 tot 20 jaar: 0,51 – 4,3 IE/ml
• Volwassenen van 21 tot 99 jaar: 0,27 – 4,2 IE/ml

Wat is een hoog TSH-gehalte?

Een hoog TSH-gehalte wijst op hypothyreoïdie, een aandoening waarbij de schildklier onvoldoende schildklierhormoon produceert. Als reactie op een laag T3- en T4-gehalte verhoogt de hypofyse de TSH-productie om de schildklier te stimuleren. Een TSH-gehalte boven 3,90 mU/L wordt vaak als abnormaal beschouwd en kan wijzen op een traag werkende schildklier, hypofysetumoren of problemen met schildkliermedicatie. Een hoog TSH-gehalte kan ook het gevolg zijn van auto-immuunziekten, overmatige zoutinname of voedingsfactoren.

Wat veroorzaakt een hoog TSH-gehalte?

Een verhoogd TSH-niveau treedt op wanneer de schildklier onvoldoende T3- en T4-hormonen produceert. Dit kan verschillende oorzaken hebben, waaronder:

• Hypothyreoïdie: een traag werkende schildklier.
• Jodiumtekort: Onvoldoende inname van jodium, wat essentieel is voor de productie van schildklierhormonen.
• Radiotherapie: Wordt gebruikt bij de behandeling van kanker. Kan de schildklierfunctie aantasten.
• Schildklierhormoonresistentie: een aandoening waarbij het lichaam niet goed reageert op schildklierhormonen.
• Oestrogeensupplementen: Zoals de anticonceptiepil, die de hormoonspiegels kunnen beïnvloeden.
• Hashimoto’s thyreoïditis: een auto-immuunziekte die de schildklier aantast.
• Congenitale hypothyreoïdie: een aandoening die vanaf de geboorte aanwezig is.
• Hypofyse-adenoom: een tumor in de hypofyse die de hormoonproductie beïnvloedt.
• Verwijdering van de hypofyse: Chirurgische verwijdering van de hypofyse.
• Behandelingen voor hyperthyreoïdie: Bijvoorbeeld radioactief jodium of medicijnen tegen schildklierproblemen.
• Lithiumhoudende medicijnen: worden gebruikt bij bepaalde psychiatrische aandoeningen.
• Te veel calcium- of ijzersupplementen: kunnen de schildklierfunctie verstoren.
• Bepaalde medicijnen, waaronder antidepressiva, cholesterolverlagende medicijnen en corticosteroïden.
• Dieetfactoren: Het eten van voedingsmiddelen zoals boerenkool, rauwe bloemkool en rode radijs kan de productie van schildklierhormonen verminderen.

Wat zijn de symptomen van een hoog TSH-gehalte?

Hoge TSH-waarden kunnen leiden tot verschillende symptomen, waaronder:

• Vermoeidheid: Aanhoudende vermoeidheid en gebrek aan energie.
• Gevoelloosheid en tintelingen in de handen: Vaak veroorzaakt door betrokkenheid van zenuwen.
• Constipatie: een veelvoorkomend symptoom van een vertraagde stofwisseling.
• Onverklaarbare gewichtstoename: ondanks dat er geen verandering is in het dieet of de lichaamsbeweging.
• Depressie: sombere stemming en gebrek aan interesse in activiteiten.
• Koude-intolerantie: Het ongewoon koud hebben, zelfs in warme omgevingen.
• Verminderd libido: verminderde interesse in seksuele activiteit.
• Hevige menstruatie: Onregelmatige of overmatige menstruatiebloedingen.

Wat is een laag TSH-gehalte?

Een laag TSH-niveau wijst op hyperthyreoïdie, een aandoening waarbij de schildklier overactief is en te veel schildklierhormoon produceert. Dit kan het gevolg zijn van overmatig schildkliermedicatiegebruik, een disfunctie van de hypofyse of zwangerschap. Een laag TSH-niveau wordt vaak geassocieerd met aandoeningen zoals de ziekte van Graves of schildkliernoduli.

Wat veroorzaakt een laag TSH-gehalte?

Een laag TSH-gehalte treedt op wanneer de schildklier te veel schildklierhormoon produceert, wat leidt tot hyperthyreoïdie. Veelvoorkomende oorzaken zijn:

• Overmatige inname van gejodeerd zout: Kan de schildklier overstimuleren.
• Overmatig gebruik van medicatie tegen schildklierhormonen: meer innemen dan voorgeschreven.
• Ziekte van Hashimoto: een auto-immuunziekte die in eerste instantie hyperthyreoïdie kan veroorzaken.
• Toxische struma: een vergrote schildklier die teveel hormoon produceert.
• Zwangerschap: Hormonale veranderingen kunnen de TSH-waarden beïnvloeden.
• Schildkliernoduli: Abnormale gezwellen die een teveel aan hormonen produceren.
• Ziekte van Graves: een auto-immuunziekte die hyperthyreoïdie veroorzaakt.
• Natuurlijke supplementen: bevatten schildklierhormoon.
• Schildklierontsteking: Kan tijdelijk de hormoonproductie verhogen.
• Hypofysefunctiestoornis: verminderde TSH-productie.
• Gebruik van levothyroxine: een medicijn dat wordt gebruikt om hypothyreoïdie te behandelen.

Wat zijn de symptomen van een laag TSH-gehalte?

Een laag TSH-niveau kan symptomen veroorzaken die verband houden met hyperthyreoïdie, zoals:

• Snelle hartslag: Hartkloppingen of een onregelmatige hartslag.
• Angst: Gevoelens van nervositeit of ongemak.
• Onverklaarbaar gewichtsverlies: Ondanks normale eetgewoonten.
• Vaker plassen: vaker naar het toilet.
• Visuele stoornissen: wazig zien of ongemak aan de ogen.
• Zweten: Overmatig zweten of hitte-intolerantie.
• Dunne, warme en vochtige huid: een veelvoorkomend teken van hyperthyreoïdie.
• Struma: vergroting van de schildklier.
• Onregelmatige menstruatieperiodes: veranderingen in de menstruatiecyclus.
• Prikkelbaarheid: Stemmingswisselingen en spanning.
• Spierzwakte: Moeite met fysieke taken.
• Haaruitval: Dunner wordend haar of haaruitval.

Welke ziekten worden vastgesteld met de TSH-test?

De TSH-test wordt gebruikt om verschillende schildklieraandoeningen te diagnosticeren, waaronder:

• Hypothyreoïdie: Wanneer symptomen zoals gewichtstoename, haaruitval en koude-intolerantie wijzen op een traag werkende schildklier.
• Hyperthyreoïdie: Wanneer symptomen zoals gewichtsverlies, slapeloosheid, trillingen en hartkloppingen wijzen op een overactieve schildklier.
• Controle van schildkliermedicatie: voor patiënten die een behandeling ondergaan voor schildklieraandoeningen.
• Screening van pasgeborenen: om de normale schildklierfunctie bij zuigelingen te controleren.

Hoe test je TSH?

Voor de TSH-test wordt bloed afgenomen, meestal uit een ader in de elleboog. Omdat de schildklierhormoonspiegels gedurende de dag kunnen schommelen, wordt de test vaak ’s ochtends uitgevoerd. Nuchter zijn is voor deze test niet nodig.

Veelgestelde vragen over TSH-testen

Wat betekent een laag TSH-gehalte?

Een laag TSH-gehalte duidt erop dat de schildklier te veel schildklierhormoon produceert, een aandoening die hyperthyreoïdie wordt genoemd. Dit kan verschillende oorzaken hebben, waaronder de ziekte van Graves, schildkliernoduli of overmatig gebruik van schildkliermedicatie.

Wat zijn de normaalwaarden voor TSH?

Normale TSH-waarden liggen over het algemeen tussen 0,4 en 4,0 mIE/l, hoewel dit per laboratorium kan variëren. Bij ouderen kunnen waarden tot 5,0 mIE/l nog steeds als normaal worden beschouwd.

Hoe verlaag je een hoog TSH-gehalte?

Het verlagen van hoge TSH-waarden vereist vaak medicatie om hypothyreoïdie te behandelen. Daarnaast kan een uitgebalanceerd dieet met voldoende jodium en het vermijden van goitrogene voedingsmiddelen helpen om de TSH-waarden onder controle te houden.

Wat is de behandeling voor een hoog TSH-gehalte?

De behandeling van een hoog TSH bestaat meestal uit schildklierhormoonvervangingstherapie om hypothyreoïdie aan te pakken. Regelmatige controle en medicatieaanpassingen zijn vaak nodig.

Wat is het verband tussen een hoog TSH-gehalte en schildklierinsufficiëntie?

Hoge TSH-waarden zijn vaak een reactie op schildklierinsufficiëntie, waarbij de schildklier onvoldoende hormonen produceert. In dergelijke gevallen geeft de hypofyse meer TSH af om de schildklier te stimuleren, wat leidt tot een verhoogde TSH-waarde.

Wat is de behandeling voor ziekten die gepaard gaan met een laag TSH-gehalte?

De behandeling van een laag TSH-gehalte, of hyperthyreoïdie, kan bestaan ​​uit medicijnen tegen de schildklier, therapie met radioactief jodium of een chirurgische ingreep om de schildklieractiviteit te verminderen.

Wat gebeurt er als de schildklier niet wordt behandeld?

Als schildklierproblemen niet worden behandeld, kunnen ze leiden tot ernstige complicaties, zoals hartproblemen, gewichtsschommelingen en in ernstige gevallen tot een schildkliercrisis of plotseling overlijden.

Wat zijn de aanbevelingen voor bescherming tegen schildklierproblemen?

Om de gezondheid van de schildklier te ondersteunen, is het belangrijk om een ​​uitgebalanceerd dieet te volgen dat rijk is aan jodium, zoals vis, zuivelproducten en groene groenten. Vermijd een overmatige jodiuminname en overweeg vitamine A, E, D en K2, die gunstig zijn voor de schildklierfunctie.