Een hielspoor is een kalkafzetting die een botuitsteeksel vormt op het hielbeen waar het aan de fascia plantaris vastzit. Deze botwoekeringen ontstaan meestal door langdurige belasting van de voetbanden door overmatige belasting. Het eerste symptoom van hielspoor is vaak pijn in de hiel die gedurende de dag heviger wordt. Veel patiënten melden een kenmerkende scherpe, stekende pijn bij het zetten van hun eerste stappen in de ochtend, wat wordt beschouwd als het kenmerkende symptoom van deze aandoening.
Wat is een hielspoor?
Een hielspoor is een benige groei of uitstulping die ontstaat door calciumophoping in de hielstreek. Verschillende factoren dragen bij aan deze aandoening, waaronder overgewicht, platvoeten en ontsteking van de fascia plantaris (de band die het hielbeen met de tenen verbindt). Deze orthopedische aandoening blijft meestal asymptomatisch tijdens rustperiodes, maar wordt pijnlijk tijdens beweging, waarbij het ongemak tegen het einde van de dag toeneemt. Hielsporen beperken de mobiliteit aanzienlijk en hebben een impact op de dagelijkse activiteiten.
Patiënten met hielspoor beschrijven het gevoel vaak als lopen met een spijker of steentje in hun hiel. Het primaire symptoom is hielpijn, die gedurende de dag steeds erger wordt. Hielspoor ontstaat meestal door aanhoudende druk op de banden en stress op de botten, en blootsvoets lopen op harde oppervlakken kan de aandoening verergeren. Veel mensen zijn zich pas bewust van hielspoor wanneer ze ernstige pijn ervaren. Met een vroege diagnose zijn effectieve behandelingsopties beschikbaar. De cruciale factoren voor een succesvolle behandeling zijn een juiste diagnose en de implementatie van de juiste behandelmethode.
Conservatieve behandelmethoden zoals voldoende rust, het aanbrengen van ijskompressen, het gebruik van hielsteunen, plaatselijke pijnstillers en therapeutische massage kunnen de symptomen van hielspoor aanzienlijk verlichten. Mits correct toegepast, kunnen deze methoden de pijn die gepaard gaat met hielspoor snel verlichten.
Wat veroorzaakt hielspoor?
Hielsporen ontstaan wanneer een ontsteking optreedt door uitrekking van de fascia (het bindweefsel onder de huid) of scheuring van het membraan dat het hielbeen bedekt. De resulterende ontsteking bevordert calciumophoping, wat leidt tot de karakteristieke benige uitgroei die bekend staat als een hielspoor. Veelvoorkomende factoren die hieraan bijdragen zijn overmatige fysieke activiteit of langdurige inactiviteit, obesitas, hardlopen op oneffen oppervlakken, ongeschikt schoeisel zonder orthopedische ondersteuning, abnormale looppatronen die overmatige druk op de hiel uitoefenen, structurele voetafwijkingen (platvoeten of hoge voetbogen) en langdurig staan.
Oorzaken van hielspoor zijn onder meer:
- Spanning, belasting of druk op de voetspieren en -banden. Lopen of rennen op harde grond. Abnormale gangen die te veel druk op de hiel uitoefenen. Gebruik van niet-orthopedische of niet-boogondersteunende schoenen. Platvoeten of voeten met een hoge wreef. Regelmatig gebruik van slippers. Langdurig staan gedurende de dag. Langdurig staan. Ontsteking van de hiel, ook wel plantaire fasciitis genoemd. Aandoeningen zoals diabetes en artritis. Obesitas.
Spanning, rek en stress in de voetspieren en ligamenten
Overmatige spanning en belasting van de voetspieren en -banden, met name de fascia plantaris, kan hielspoor veroorzaken en aanzienlijke pijn veroorzaken.
Op blote voeten lopen op harde grond
Herhaalde stoten en druk bij het lopen, en dan met name rennen of springen, op harde oppervlakken vormen een belangrijke risicofactor voor het ontstaan van hielspoor.
Gebruik van orthopedische schoenen of schoenen die geen voetboogondersteuning bieden
Schoenen met een stijve zool kunnen het hielbeen beschadigen en bijdragen aan het ontstaan van hielsporen. Ballerina’s voor dames en leren herenschoenen met een harde zool zijn typische voorbeelden van problematisch schoeisel.
Verkeerde schoenen gebruiken tijdens het sporten
Tijdens fysieke activiteit worden de voetbanden en spieren zwaar belast. In combinatie met ongeschikt schoeisel kan deze verhoogde belasting de fascia plantaris beschadigen en hielspoor veroorzaken.
Gewichtstoename en obesitas
Overgewicht verhoogt de druk op het hielbeen aanzienlijk, wat kan leiden tot een ontsteking van de fascia plantaris en hevige hielpijn.
Letsels aan de hiel
Traumatische verwondingen aan het hielbeen en de omliggende banden kunnen mensen vatbaarder maken voor het ontstaan van hielsporen.
Het grootste deel van de dag staand doorbrengen
Langdurig staan of plotseling gewicht op de hielstreek zetten, zorgt voor druk op de fasciavezels, wat bijdraagt aan het ontstaan van hielsporen.
Wat zijn de symptomen van hielspoor?
Het primaire en belangrijkste symptoom van hielspoor is pijn in de hiel. Patiënten ervaren doorgaans pijn in de voetzool en een stekende hielpijn bij het ontwaken in de ochtend, evenals hielpijn die aan het einde van de dag verergert na langdurig gebruik van de voet. Een ander kenmerkend symptoom is de ontwikkeling van een benige uitstulping aan de onderkant van de hiel.
Symptomen van hielspoor zijn onder meer:
- Ernstige hielpijn bij het zetten van de eerste stap na het wakker worden in de ochtend of na een lange rustperiode Pijn in het gebied van de voet bij de hiel Kleine, benige uitsteeksel aan de onderkant of achterkant van de hiel Gevoel van warmte in het hielgebied Toenemende hielpijn na lange wandelingen Ontsteking van de hiel Gevoelloosheid of tintelingen als zenuwen zijn aangetast Toenemende pijn bij inspanning en activiteit Moeite met lopen met pijn
Hoe weten we of we een hielspoor hebben?
De belangrijkste indicator van een hielspoor is hielpijn, die zich manifesteert in twee verschillende patronen. Ten eerste ervaren patiënten pijn in de voetzool en een stekend hielongemak bij het ontwaken. Ten tweede ervaren ze hielpijn die ’s avonds verergert na langdurig gebruik van de voeten gedurende de dag.
Hoe wordt hielspoor vastgesteld?
Orthopedisch onderzoek speelt een cruciale rol bij het diagnosticeren van hielsporen. Mensen met aanhoudende of intermitterende hielpijn dienen een orthopedisch en traumatologisch specialist te raadplegen. Tijdens het onderzoek stellen artsen doorgaans de aanwezigheid van een hielspoor vast op basis van de door de patiënt gerapporteerde symptomen, de pijnreactie bij druk op de hiel en klachten over een stekend gevoel in de hiel. Röntgenfoto’s bieden een definitieve diagnose door karakteristieke doornachtige uitsteeksels te onthullen. In sommige gevallen kan een MRI-onderzoek worden aangevraagd om mogelijk oedeem of scheuren te beoordelen waar de fascia plantaris aan het hielbeen vastzit, hoewel deze beeldvormende techniek niet routinematig vereist is.
Hoe wordt hielspoor behandeld?
Behandelingsmethoden voor hielspoor omvatten rust, gerichte oefeningen, op maat gemaakte voetimmobilisatoren, ontstekingsremmende medicijnen en cortisoninjecties. Daarnaast bieden lokale pijnstillers en massagetherapie effectieve symptoombestrijding. Wanneer conservatieve maatregelen niet succesvol blijken, kan een chirurgische ingreep noodzakelijk zijn, afhankelijk van de individuele omstandigheden.
Patiënten moeten vijf minuten lang, vier tot vijf keer per dag, tenen strekken en ijsmassage toepassen op de aangedane hiel.
De meest effectieve behandelingsmethoden voor hielspoor zijn:
- Rust nemen om activiteiten te verminderen die de pijn verergeren Kompressen met ijspakkingen aanbrengen Rekoefeningen uitvoeren die de kuit en de plantaire fascia oprekken Gepersonaliseerde hielspoorzolen en orthesen gebruiken Een spalk laten aanmeten Fysiotherapie Ontstekingsremmende medicijnen Cortisoninjecties Pijnverlichtende crèmes Massagebehandelingen Pantoffels met siliconen hielstuk Indien nodig een operatie
Hoe wordt een naaldbehandeling toegepast bij hielspoor?
Voor patiënten die niet reageren op eerstelijnsbehandelingen, bestaat de tweede fase van de behandeling uit hielspoorinjecties. Deze injecties bevatten meestal cortison of PRP (Platelet Rich Plasma), waarbij cortison vaker wordt gebruikt. Als de pijn na de eerste injectie aanhoudt, kan na 10-15 dagen een vervolgbehandeling worden gegeven. Deze injecties worden echter beperkt tot twee of drie injecties vanwege mogelijke bijwerkingen en het risico op cortison-geïnduceerde hielweefselscheuren. Voor patiënten die niet reageren op cortison, is PRP-injectie een effectief alternatief. Naaldbehandeling kan zowel onmiddellijke verlichting als langdurige of permanente pijnverlichting bieden.
Wat is ESWT?
ESWT (Extracorporale Shock Wave Therapy) wordt aangeboden aan patiënten die geen baat hebben bij naaldtherapie. Deze behandeling, beter bekend als shockwave- of geluidsgolftherapie en in de volksmond ook wel “hielsporen breken” genoemd, is niet bedoeld om het hielbeen dat zichtbaar is op röntgenfoto’s te breken. In plaats daarvan creëert het gecontroleerd microtrauma en microbloedingen met behulp van hoogenergetische geluidsgolven om de genezing van de aanhechting van de fascia plantaris aan de hiel te versnellen.
Hoe wordt radiofrequentie toegepast?
Radiofrequentietherapie is een andere behandelingsoptie voor hielspoor. Deze procedure omvat het verdoven van de zenuwen in het getroffen gebied met behulp van geluidsgolven. De behandeling wordt uitgevoerd door het inbrengen van naalden met een grotere diameter en het genereren van gecontroleerde warmte met behulp van radiofrequentietechnologie om de sensorische en pijnzenuwen in het gebied te desensibiliseren.
Bestaat er een chirurgische behandeling voor hielspoor?
Patiënten die niet op alle conservatieve maatregelen reageren, kunnen een hielspooroperatie ondergaan. Deze ingreep omvat het operatief losmaken van de aanhechting van de fascia plantaris aan de hiel, wat verlichting van de symptomen oplevert. Een chirurgische ingreep is echter zelden nodig.
Hoe kom ik van hielspoor af?
Natuurlijke remedies die kunnen helpen bij hielspoor zijn onder andere het weken van de aangedane hiel in Epsom-zout of verdunde appelazijn, het masseren met kokosolie, het eten van voedingsmiddelen die rijk zijn aan visolie, omega 3-vetzuren en vitamine D, en het nemen van de juiste supplementen.
Natuurlijke methoden die hielspoor helpen genezen zijn:
- Het aanbrengen van ijskompressen. Het weken van de voet in epsomzout. Het weken van de hiel in appelazijn verdund met water. Het masseren van de hiel met kokosolie. Het nemen van omega-3, vitamine D, visolie en magnesiumsupplementen. Het nemen van ontstekingsremmende medicijnen. Lijnzaad.
Veelgestelde vragen over hielspoor
Wie loopt het grootste risico op hielspoor?
Hielsporen komen vaak voor bij mensen die hun voeten al vroeg in hun leven niet goed hebben verzorgd. De meest voorkomende groep mensen met hielsporen zijn:
- Mensen ouder dan 40 jaar. Personen met overgewicht. Mensen die ongeschikt schoeisel dragen. Mensen met beroepen waarbij langdurig staan vereist is. Personen met structurele voetafwijkingen (platvoeten, hoge bogen). Mensen met loopstoornissen. Mensen met bepaalde reumatische aandoeningen.
Wat zijn de oorzaken van hielspoor?
De belangrijkste factoren die bijdragen aan het ontstaan van hielspoor zijn onder meer intensieve activiteiten waarbij het lichaamsgewicht wordt gedragen, zoals wandelen of rennen. Deze activiteiten leggen te veel druk op de voetbanden, de hardheid van het loop-/rennenoppervlak, de structurele kenmerken van de voet, het type schoeisel en overgewicht.
Hoe begrijp je hielspoor?
Hielsporen uiten zich doorgaans met intense, scherpe hielpijn, vaak al bij de eerste ochtendstap. Sommige patiënten ervaren pijn die gedurende de dag geleidelijk verergert. Bijkomende symptomen kunnen zijn: een branderig gevoel, een prikkend gevoel, gevoelloosheid, ontsteking en zichtbare botuitsteeksels, die allemaal wijzen op de aanwezigheid van een hielspoor.
Hoe lang duurt het voordat een hielspoor geneest?
Na een passende behandeling merken de meeste patiënten binnen ongeveer drie weken een verbetering van hun symptomen.
Wordt er anesthesie gebruikt tijdens behandelingen?
Omdat hielspoorinjecties pijnlijk kunnen zijn, brengen artsen eerst een plaatselijke verdovende crème aan, gevolgd door een verkoelende/verdovende spray, en dienen ze vervolgens geleidelijk een lokale verdovende injectie toe. De daadwerkelijke therapeutische injectie volgt op de lokale anesthesie.
Bij ESWT (geluidsgolftherapie) worden regionale zenuwblokkades uitgevoerd om pijnperceptie te voorkomen. De radiofrequentieprocedure vereist eveneens verdoving van de zenuwen die de plantaire regio aansturen.
Wanneer kunnen patiënten weer hun normale leven leiden?
Patiënten kunnen direct na de naaldbehandeling hun normale activiteiten hervatten. Na ESWT (geluidsgolftherapie) wordt echter een dag rust aanbevolen.
Kan hielspoornaaldbehandeling worden toegepast bij chronische patiënten?
Voorzichtigheid is geboden bij het toedienen van cortisoninjecties aan diabetespatiënten en mensen met hypertensie, aangezien cortison de bloedglucose en bloeddruk beïnvloedt. Bij slecht gereguleerde diabetes is overleg met een endocrinoloog voorafgaand aan de behandeling aan te raden.
Toediening van cortison bij hypertensieve patiënten veroorzaakt natriumretentie, wat de bloeddruk gedurende enkele dagen kan destabiliseren. Zowel de glucosespiegel als de bloeddruk moeten goed onder controle zijn vóór de naaldbehandeling.
Bovendien moeten patiënten die anticoagulantia gebruiken en die naaldtherapie of ESWT nodig hebben, het gebruik van anticoagulantia onder toezicht van een cardioloog vóór de behandeling verminderen, omdat deze procedures een risico op bloedingen met zich meebrengen.
Zijn er leeftijdsgebonden beperkingen voor de behandeling van hielspoor?
Hielsporen komen zelden voor bij kinderen, maar komen vooral voor bij volwassenen van middelbare leeftijd en ouderen. De behandelingsmethoden zijn afgestemd op deze leeftijdsgroepen.
Wat zijn de risico’s van deze operaties?
Langdurige cortisontherapie kan systemische bijwerkingen veroorzaken. Een eenmalige toediening heeft echter doorgaans minimale bijwerkingen, met een tijdelijk effect op hypertensie en diabetes dat 1-2 dagen aanhoudt. Naaldprocedures brengen een bloedingsrisico met zich mee, hoewel ernstig vaatletsel onwaarschijnlijk is gezien het anatomische behandelgebied.
Naar welke arts moet u gaan bij hielspoor en hielpijn?
Patiënten met hielspoor moeten een orthopedisch chirurg of een fysiotherapeut of revalidatiearts raadplegen.
Zijn behandelingen voor hielspoor veilig?
Alle gangbare behandelmethoden voor hielspoor zijn veilig.
Kan een hielspoor breken?
Ondanks veelvoorkomende misvattingen is geluidsgolftherapie niet gericht op het breken van de botuitsteeksels in de hiel die zichtbaar zijn op röntgenfoto’s. In plaats daarvan wordt gecontroleerd letsel veroorzaakt aan de pijnlijke aanhechtingsplaats van de fascia plantaris om weefselherstel te bevorderen.
Gaat hielspoorpijn vanzelf over?
Hielspoorpijn in een vroeg stadium verdwijnt soms spontaan met de juiste schoenen. Schoenen met harde zolen veroorzaken vaak pijn, en overstappen op schoenen met zachte zolen kan het ongemak verlichten. Chronische, aanhoudende pijn vereist echter altijd een medische ingreep.
Zijn er ziektes die verward kunnen worden met hielspoor?
Een hielspoor kan worden verward met het tarsaaltunnelsyndroom, waarbij zenuwen die naar de voetzool lopen bekneld raken. Verschillende symptomen helpen bij het differentiëren tussen deze aandoeningen. Een hielspoor veroorzaakt lokale hielpijn zonder gevoelloosheid in de voetzool, terwijl het tarsaaltunnelsyndroom gevoelloosheid in de hele voetzool veroorzaakt, met pijn in zowel de voetzool als de tenen. Daarnaast is een branderig gevoel in de voetzool kenmerkend voor het tarsaaltunnelsyndroom.
Wat is PRP-injectie?
PRP-therapie (Platelet Rich Plasma) omvat het afnemen van bloed van de patiënt, het verwerken ervan tot geconcentreerde bloedplaatjes en het injecteren van deze bloedplaatjesrijke oplossing in het beoogde weefsel. Bij hielspoor is PRP gericht op het versnellen van de genezing van beschadigd hielweefsel en het verlichten van pijn.
Biedt ESWT een permanente oplossing voor hielspoor?
Shockwavetherapie (ESWT) is een veelgebruikte behandelmethode, waarbij gebruik wordt gemaakt van extern gegenereerde drukgolven die via een applicator op specifieke lichaamsdelen worden gericht.
ESWT biedt een alternatief voor patiënten met contra-indicaties voor injecties of patiënten die niet reageren op injectietherapie. Deze techniek, die al lang wordt toegepast bij niersteenfragmentatie, biedt ongeveer 85% blijvende verbetering. Vroegtijdige interventie verhoogt de kans op succes. De behandeling bestaat doorgaans uit 3-5 sessies met tussenpozen van een week, elk ongeveer 20 minuten.
Na ESWT, waarbij de patiënt in een relatief kort tijdsbestek herstelt zonder operatie, anesthesie of medicatie, blijft het risico op herhaling laag.
Wat gebeurt er tijdens shockwavetherapie (ESWT)-sessies?
Tijdens ESWT-sessies richten artsen zich niet op de zichtbare botuitsteeksels die op röntgenfoto’s te zien zijn (in tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht). In plaats daarvan is de procedure gericht op het bevorderen van genezing door gecontroleerde vernietiging van beschadigd weefsel dat hielpijn veroorzaakt. Elke sessie levert ongeveer 2000-3000 geluidsgolven om therapeutische microbloedingen op gang te brengen. De meeste hielspoorpatiënten reageren positief op deze behandelmethode.
Voor wie is shockwavetherapie (ESWT) niet geschikt?
ESWT is gecontra-indiceerd voor zwangere vrouwen, kankerpatiënten, personen met bloedingsstoornissen zoals hemofilie, patiënten die anticoagulantia gebruiken, personen met lokale infecties op de behandelplaats en personen met een pacemaker.
Hebben patiënten met hielspoor een operatie nodig?
Een operatie is de laatste therapeutische optie voor hielspoor. De meeste patiënten die niet reageren op massage- en injectiebehandelingen, herstellen blijvend door middel van shockwavetherapie. Succesvolle niet-chirurgische resultaten komen vaak voor: minder dan 1% van de patiënten heeft uiteindelijk een chirurgische ingreep nodig.
Is er sprake van jeuk aan de hiel bij hielspoor?
Jeuk aan de hiel is niet kenmerkend voor het hielspoorsyndroom.
Kunnen hielspoor worden voorkomen?
De keuze van schoeisel heeft een aanzienlijke invloed op het voorkomen van hielspoor. Schoenen met zachte zolen, zoals sportschoenen, worden aanbevolen. In professionele omgevingen waar sneakers niet geschikt zijn, kunnen siliconen hielkussentjes een aanvulling vormen op conventionele schoenen.
- Harde, platte schoenen en schoenen met hoge hakken moeten worden vermeden. Gewichtsbeheersing is essentieel. Binnenshuis blootsvoets lopen moet worden vermeden; zachte zolen hebben de voorkeur. Op maat gemaakte orthopedische inlegzolen moeten drukafwijkingen en pijn in de voeten aanpakken.
Groeien hielsporen?
Als de onderliggende aandoening niet wordt behandeld, kunnen hielsporen groter worden naarmate de calciumafzetting toeneemt.